Het vijfde uur loop ik het lokaal binnen en haar groep in. Zij is ziek. Als team hebben we voor vandaag een constructie bedacht om haar jongeren ‘op te vangen’. En vaak betekent dit jongeren verdelen over verschillende groepen, maar vandaag kiezen we ervoor de groep zoveel als mogelijk intact houden. Zo hebben verschillende collega’s zich eerder op de dag over hen ontfermd, en dit vijfde uur is aan mij.
En nieuw ben ik voor hen. ‘s Ochtends was ik het lokaal al even binnengelopen. Om mijn aankondiging alvast ‘in de week’ te leggen. Het vijfde uur. Engels.
Wanneer de jongeren na de pauze nog wat stuiterend door het lokaal dwarrelen loop ik een ronde door de groep. Met een handdruk en een blik wordt de eerste officiële ontmoeting bezegeld. Tegelijkertijd leg ik de verantwoordelijkheid voor de sfeer bij hen neer, en zet ik mijn pedagogisch statement kracht bij. De groep volgt, behalve hij.
Hij, een jongen die de rust niet kan vinden.
Hij, die contact blijft zoeken met anderen.
Hij, die na het feitelijk benoemen van zijn gedrag en sturend op zijn eigen verantwoordelijkheid nog steeds onrustig is.
Ik voel dat hij moeite heeft met mij als voor hem nieuwe leraar. Maar niet als mens, er is enig contact. Mijn hand daalt neer op zijn arm. Hiermee zet ik mijn woorden kracht bij. Ja, het is oké! Niet zijn onhandig gedrag, maar oké dat er spanning wordt ervaren wanneer een nieuw iemand wordt ontmoet. Iemand die de zijn zo bekende juf voor even doet vervangen.
Alsof de wind stopt met blazen, gaat het woelige water rustig stromen. Spanning maakt plaats voor enthousiasme. Motivatie. Betrokkenheid. En nieuwsgierigheid. Een positieve werkhouding als uiting.
Na de les worden de jongeren opgehaald door de gymdocent. In de deuropening geef ik iedereen een tweede hand, samen met een welgemeend compliment of kwaliteit die ik gezien heb. De vorm formatief. Met hem blijf ik net wat langer staan. Om mijn trots te delen. Om hem nog wat extra vertrouwen mee te geven. Want zijn verandering was zichtbaar en merkbaar. En het is ook mijn taak als leraar om taal te geven aan verwachtingen en trots te delen als een jongere een moeilijk moment weet om te buigen. Er een ankerpunt van te maken!
Want ik hoor regelmatig dat jongeren niet met veranderingen om kunnen gaan. Juist in het (voortgezet) speciaal onderwijs. En dit wordt vaak als vaststaand gegeven medegedeeld. Maar als dat de constatering is, roept dat bij mij direct vragen op: Hoe leert de jongere een verandering of moeilijkheid te overwinnen? Wat maakt dat de verandering passend is? Wat is mijn rol hierin? Hoe treed ik de jongere toe? En dus, wat is er nodig voor deze jongere om een moeilijk te overwinnen? (En zit er een analogie in de ervaren moeilijkheden?)
Wat ik in al die jaren (voortgezet) speciaal onderwijs heb geleerd, is dat ik de ander niet kan veranderen. Ik kan proberen te verleiden, manipuleren of proberen te dresseren met straffen en belonen, maar het zal niets uithalen. Niet kan veranderen dus, maar de andere wel meenemen. Meenemen in het zichtbaar en merkbaar maken van hun eigen leerproces. Meenemen door taal te geven aan feitelijke gedragingen en deze verbinden aan mijn richtlijnen: de verwachtingen en verantwoordelijkheden van de jongere en de groep. Meenemen door een relatie aan te (durven) gaan. Meenemen door leermomenten te creëren en deze momenten te verbinden aan hun eigen houding. Meenemen tot het vertrouwen in ‘het nieuwe’ is opgebouwd.
Meenemen door mee op te lopen dus.
En dat oplopen verschaft inzicht én overzicht op (leer)processen. En dat vraagt in het moment zuiver, of noem het congruent, te kunnen handelen. Om dicht bij de mogelijkheden van de ander een nieuw perspectief te bieden. En dat uitzicht kan alleen ontstaan als ik zelf het van belang zie of urgentie voel over hoe ik omga met ‘nieuw’ gedrag…
Het belang van weten dat ieder moment anders is. En dat ik te allen tijde vertrouw opdat iedere intentie van jongeren juist is. Dat ik onvoorwaardelijk vertrouw op dat zij altijd willen leren, én altijd bij de groep wil horen!
Niet iedere jongere, en daarmee ook niet ieder gedrag en ieder fenomeen is hetzelfde.
Dus nieuw is soms even wennen.
Ook voor mij…
