begrijpen

Onderwijs
Ronald Heidanus

Als jenaplanner in het Montessori-onderwijs

Het zou zomaar de titel van een interessant boek kunnen zijn, waarin de werelden van Jenaplan en Montessori elkaar ontmoeten. Elkaar leren diep te verstaan. Voorbij ‘ego’ twee onderwijsconcepten die elkaar op ecologische wijze zouden bekrachtigen. Al zou Comenius in zijn vuist lachen. Want hij was het, ooit ver voor hen, die toen al stond voor aanschouwelijk onderwijs! Kaizen. Met andere woorden, onderwijs waarbij met zoveel mogelijk zintuigen wordt waargenomen: het oog, het oor, de neus, de smaak en de tast. Hij zag het inzetten van de leefwereld van het kind als existentiële (ervarings)kennisbron om ‘universele kennis’ te laten beklijven.

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De aanleiding geeft rust

Wanneer ik de koffiekamer uitloop, hoor ik ergens in de verte iemand schreeuwen. Zelf werk ik nog niet zo lang op deze school, maar lijk deze stem wel te herkennen. En ergens baal ik. Want zo passeerden er tijdens de start van het schooljaar, tevens mijn start, wat namen de revue. In diezelfde koffiekamer luisterde ik toen naar verschillende namen, gevolgd door wat men opvallend in gedrag vond. Zelf kon ik nog geen vervolgvraag stellen omdat ik de kinderen simpelweg nog nooit gezien of ontmoet had. En zo werd ook zijn naam genoemd. En nu, zo al schreeuwend, zou hij

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Onder Druk(t)

Onderwijs is paradoxaal, in alle facetten. Ogenschijnlijke tegenstellingen worden dagelijks naar ons hoofd geslingerd. In de snelheid der dingen is er vaak niet eens de tijd om even stil te staan bij wat de tegenstelling ons eigenlijk wil ‘vertellen’. Toch heeft het direct invloed op ons handelen als onderwijsprofessional. Paradoxaal is ook de titel van een nieuwe documentaire over onderwijs: Onder druk(t)! Onder druk wordt iemand onderdrukt. En wat doet het met jouw ziel en jouw hart als ze onder druk wordt ingedrukt? Of wel, hoe kom jij onder deze druk uit? Kun je dat alleen, of heb je daar

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De moeilijke groep

Een schooljaar eerder werd er geworsteld. Was het de stamgroep die op momenten de voelbare onmacht van de stamgroepleider soms zichtbaar spiegelde. Een congruente pedagogische basishouding is onontbeerlijk voor een onderwijsprofessional. En wanneer precies op die laag nog iets zit dat nog niet of te weinig aangeraakt is, bestaat er de kans dat je geraakt wordt. Kinderen voelen namelijk haarfijn aan als er iets (voor hen) onbetrouwbaar is. Het leek de leiding van de school dus goed om tijdelijk een pas op de plaats te nemen. En zo geschiedde. Binnen het team werd er wat gewisseld en het schooljaar werd

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Gebruiksaanwijzing

Het was Rik Kuiper die in 2021 de rubriek ‘Die ene leerling’ had in de Volkskrant. Wekelijks bracht hij een verhaal uit van leerkrachten, docenten en hoogleraren over de leerling die hun kijk op de wereld voor altijd veranderde. Met deze ondertitel bracht hij ook het boek uit. In mei mocht ik mijn verhaal doen over Willem, van wie ik graag de gebruiksaanwijzing had willen kennen. Of misschien wel samen gemaakt. En, waardoor ik na zijn dood nooit meer een handelingsplan geschreven heb vanuit een medisch model. Mijn verhaal: ‘Ik ben toch maar iedereen tot last. Dat schreef Willem in

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Een reis vol gedragen onderwijs

Waar ik een jaar eerder dankbaar was voor een harde val, zo’n neus-op-de-feiten-val, heb ik mij dit jaar gedragen gevoeld. En dat dragen verwoord precies waar voor mij onderwijs over gaat: Het dragen van. Totdat de ander heeft leren dragen. Gedragen worden vanuit onvoorwaardelijk vertrouwen en openheid, een zuiver communiceren en volwassenheid voorleven. Gedragen waar kennis en ervaringen zijn verbonden. Vallen, opstaan, helen en leren dragen dus. Gedragen onderwijs, onderwijs waar de leerkracht centraal staat, de ander educeert, meeneemt en waar de ontwikkeling van kinderen leidend is. Waar gewerkt wordt vanuit het pedagogisch statement dat ieder kind wil leren en ieder kind

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Vallen om weer op te staan

‘Wat zouden de sterren denken als ze mensen zien vallen?’ Het waren de woorden die me als puber uit het raam deden staren. Staren wanneer de les mij niet kon boeien. Woorden die in mijn agenda prijkten. Ze deden me verwonderen. Ik kon uren filosoferen over de betekenis van deze woorden. Toen. En nu lag ik daar. Zelf. Plat in het gras. Voorafgaand aan een eerdere salto over mijn stuur. En schuiver op het harde asfalt. Het werd ingeleid doordat de ketting van mijn racefiets van het grootste voorblad naar het kleinste voorblad sprong. Gelanceerd werd ik. Tegelijkertijd en in

Lees meer »

Oncollegiaal en omgaan met spreiding

Een jaar of wat geleden werd ik mij meer dan ooit bewust van de pieken in het onderwijs. Van die periodes waarin er soort van ineens een groot beroep op mij wordt gedaan. Met daarbij een planning: Wanneer ik de analyses van de toetsen af moet hebben, wanneer de groepsplannen moeten zijn bijgewerkt en wanneer de individuele handelingsplannen en kerndocumenten (tegenwoordig heten ze ontwikkelingsperspectieven) geüpdatet moeten zijn. Om dit kracht bij te zetten geeft het leidinggevend team ook nog eens allerlei redenen, van de aankomende oudergesprekken via dat het zou moeten van de inspectie tot aan zelfs de opmerking ‘je wordt betaald

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De ruimte tussen de treden

Deze ochtend zie ik mijn zoon Jonah in grote vaart op de trap af lopen, maar zich vervolgens ook plots inhouden. De lege ruimte voor hem geeft letterlijk lucht. Hier begint het verhaal van een realisatie: Hoe belangrijk het is dat iedereen zijn eigen tempo heeft, en zijn eigen tempo mag bepalen. Juist ook in het onderwijs. Want hoe meer ik me verdiep in het onderwijs, hoe meer ik denk dat goed onderwijs alleen maar goed kan zijn door middel van minder onderwijs en meer tijd voor educatie! Het verhaal: Vanochtend bracht ik samen met mijn liefde en jongste dochter,

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Levensles van Ronald Herregraven

Geïnspireerd door de Levenslessen van meester Kanamori en haalde ik ooit ‘het leven’ in mijn groep. Ooit als docent op een cluster 4-VSO-school in Breda. Het gevolg was dit verslag van het bezoek van Ronald Herregraven aan de groep in november 2012. Herregraven heeft kanker en heeft niet lang mee te leven. De jongeren zijn onder de indruk en stellen in het moment de vragen die ze moeten stellen, zoals: ‘Bent u gelukkig?’ Het begon allemaal bij één van de jongeren. Elke vrijdagochtend vertelde hij ‘enthousiast’ over het programma Over Mijn Lijk van BNN. Het programma maakte een grote indruk

Lees meer »