gedrag

Onderwijs
Ronald Heidanus

Als jenaplanner in het Montessori-onderwijs

Het zou zomaar de titel van een interessant boek kunnen zijn, waarin de werelden van Jenaplan en Montessori elkaar ontmoeten. Elkaar leren diep te verstaan. Voorbij ‘ego’ twee onderwijsconcepten die elkaar op ecologische wijze zouden bekrachtigen. Al zou Comenius in zijn vuist lachen. Want hij was het, ooit ver voor hen, die toen al stond voor aanschouwelijk onderwijs! Kaizen. Met andere woorden, onderwijs waarbij met zoveel mogelijk zintuigen wordt waargenomen: het oog, het oor, de neus, de smaak en de tast. Hij zag het inzetten van de leefwereld van het kind als existentiële (ervarings)kennisbron om ‘universele kennis’ te laten beklijven.

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De aanleiding geeft rust

Wanneer ik de koffiekamer uitloop, hoor ik ergens in de verte iemand schreeuwen. Zelf werk ik nog niet zo lang op deze school, maar lijk deze stem wel te herkennen. En ergens baal ik. Want zo passeerden er tijdens de start van het schooljaar, tevens mijn start, wat namen de revue. In diezelfde koffiekamer luisterde ik toen naar verschillende namen, gevolgd door wat men opvallend in gedrag vond. Zelf kon ik nog geen vervolgvraag stellen omdat ik de kinderen simpelweg nog nooit gezien of ontmoet had. En zo werd ook zijn naam genoemd. En nu, zo al schreeuwend, zou hij

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Onder Druk(t)

Onderwijs is paradoxaal, in alle facetten. Ogenschijnlijke tegenstellingen worden dagelijks naar ons hoofd geslingerd. In de snelheid der dingen is er vaak niet eens de tijd om even stil te staan bij wat de tegenstelling ons eigenlijk wil ‘vertellen’. Toch heeft het direct invloed op ons handelen als onderwijsprofessional. Paradoxaal is ook de titel van een nieuwe documentaire over onderwijs: Onder druk(t)! Onder druk wordt iemand onderdrukt. En wat doet het met jouw ziel en jouw hart als ze onder druk wordt ingedrukt? Of wel, hoe kom jij onder deze druk uit? Kun je dat alleen, of heb je daar

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De moeilijke groep

Een schooljaar eerder werd er geworsteld. Was het de stamgroep die op momenten de voelbare onmacht van de stamgroepleider soms zichtbaar spiegelde. Een congruente pedagogische basishouding is onontbeerlijk voor een onderwijsprofessional. En wanneer precies op die laag nog iets zit dat nog niet of te weinig aangeraakt is, bestaat er de kans dat je geraakt wordt. Kinderen voelen namelijk haarfijn aan als er iets (voor hen) onbetrouwbaar is. Het leek de leiding van de school dus goed om tijdelijk een pas op de plaats te nemen. En zo geschiedde. Binnen het team werd er wat gewisseld en het schooljaar werd

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Gebruiksaanwijzing

Het was Rik Kuiper die in 2021 de rubriek ‘Die ene leerling’ had in de Volkskrant. Wekelijks bracht hij een verhaal uit van leerkrachten, docenten en hoogleraren over de leerling die hun kijk op de wereld voor altijd veranderde. Met deze ondertitel bracht hij ook het boek uit. In mei mocht ik mijn verhaal doen over Willem, van wie ik graag de gebruiksaanwijzing had willen kennen. Of misschien wel samen gemaakt. En, waardoor ik na zijn dood nooit meer een handelingsplan geschreven heb vanuit een medisch model. Mijn verhaal: ‘Ik ben toch maar iedereen tot last. Dat schreef Willem in

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Nieuw is soms even wennen

Het vijfde uur loop ik het lokaal binnen en haar groep in. Zij is ziek. Als team hebben we voor vandaag een constructie bedacht om haar jongeren ‘op te vangen’. En vaak betekent dit jongeren verdelen over verschillende groepen, maar vandaag kiezen we ervoor de groep zoveel als mogelijk intact houden. Zo hebben verschillende collega’s zich eerder op de dag over hen ontfermd, en dit vijfde uur is aan mij. En nieuw ben ik voor hen. ‘s Ochtends was ik het lokaal al even binnengelopen. Om mijn aankondiging alvast ‘in de week’ te leggen. Het vijfde uur. Engels. Wanneer de

Lees meer »

Ik luister niet

Met een wat onsamenhangend verhaal vliegt Sabine, onze gedragswetenschapper, vlak voor het einde van de lesdag mijn lokaal binnen. Of ik haar wil helpen Michael op school te houden. Hij mag nog niet naar huis, zo begrijp ik. Eerst een gesprek! Dat er wat was voorgevallen kan ik nog net uit haar woorden opmaken. Twee minuten later gaat de bel, wens mijn leerlingen een fijne dag en loop naar Michael. Wanneer ik de hoek om loop richting de achtervang – ook wel Time-Out genoemd- zie ik Michael mij met een vaart passeren. Rustig volg ik Michael naar zijn klas. Met een zwiep

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Autoriteit in Samenkracht

Het was een jaar eerder dat mijn toenmalige locatiemanager tijdens het functioneringsgesprek het woord ‘autoriteitsprobleem’ liet vallen. Met een glimlach linkte ze dat begrip aan mij. Het verwonderde mij ergens. Want ik maak liever nergens een ‘probleem’ van, maar wil juist op zoek -en ga dat ook steeds- naar oplossingen. Na wat vragen kwam het erop neer dat ik de ongeschreven regels niet volgens de juiste weg volgde. Maar ja, als ze nergens beschreven staan of het waarom wordt uitgelegd, dan lijkt het mij vrij lastig… Ow, en dat ik me ook niet zou houden aan de voorgeschreven protocollen. Dat herkende ik

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Een reis met onbekende wegen

De documentaire ‘De Japanse Levensles – de klas van Mr. Toshiro Kanamori’ is in het onderwijs redelijk gemeengoed. En mocht je ‘m nog niet gezien hebben, dan is het zeker een aanrader. In 2012 heeft Kanamori een bezoek gebracht aan Nederland. Speciaal voor deze gelegenheid werd er door Het Kind/Nivoz een krant gepubliceerd: Meester in levenslessen. De krant diende ter inspiratie, legitimatie en verbinding voor opvoeders en leraren. In deze krant mocht ik een stuk schrijven over een nieuwe tijd, wat een ander denken vraagt. Over nieuwe media en een lesje ethiek in het Voortgezet Speciaal Onderwijs. Ons brein lijkt zich

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

moeilijk gedrag, probleem van de ander

Zoals er vele vormen van moeilijk gedrag zijn, zijn er ook vele bronnen, variabelen en ervaringen van moeilijk ofwel lastig gedrag. In de triangulatie zijn er de ‘lastige’ leerlingen, diegene die het gedrag als lastig ervaren én de omgeving. Kijkend naar mensen met autisme is de ontwikkeling van hen soms moeilijk te onderzoeken omdat ze vaak niet een normaal ontwikkelingsverloop doormaken[1]. Bekend is dat mensen met autisme anders ontwikkelen en/of andere (sensorische) waarnemingen[2] hebben op het gebied van communicatie, verbeelding, sociale interacties (triade van Wing[3]), executieve functies[4], centrale coherentie[5] en theory of mind[6]. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat leerlingen met autisme een andere manier

Lees meer »