Onderwijs
Ronald Heidanus

Als jenaplanner in het Montessori-onderwijs

Het zou zomaar de titel van een interessant boek kunnen zijn, waarin de werelden van Jenaplan en Montessori elkaar ontmoeten. Elkaar leren diep te verstaan. Voorbij ‘ego’ twee onderwijsconcepten die elkaar op ecologische wijze zouden bekrachtigen. Al zou Comenius in zijn vuist lachen. Want hij was het, ooit ver voor hen, die toen al stond voor aanschouwelijk onderwijs! Kaizen. Met andere woorden, onderwijs waarbij met zoveel mogelijk zintuigen wordt waargenomen: het oog, het oor, de neus, de smaak en de tast. Hij zag het inzetten van de leefwereld van het kind als existentiële (ervarings)kennisbron om ‘universele kennis’ te laten beklijven.

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De aanleiding geeft rust

Wanneer ik de koffiekamer uitloop, hoor ik ergens in de verte iemand schreeuwen. Zelf werk ik nog niet zo lang op deze school, maar lijk deze stem wel te herkennen. En ergens baal ik. Want zo passeerden er tijdens de start van het schooljaar, tevens mijn start, wat namen de revue. In diezelfde koffiekamer luisterde ik toen naar verschillende namen, gevolgd door wat men opvallend in gedrag vond. Zelf kon ik nog geen vervolgvraag stellen omdat ik de kinderen simpelweg nog nooit gezien of ontmoet had. En zo werd ook zijn naam genoemd. En nu, zo al schreeuwend, zou hij

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Onder Druk(t)

Onderwijs is paradoxaal, in alle facetten. Ogenschijnlijke tegenstellingen worden dagelijks naar ons hoofd geslingerd. In de snelheid der dingen is er vaak niet eens de tijd om even stil te staan bij wat de tegenstelling ons eigenlijk wil ‘vertellen’. Toch heeft het direct invloed op ons handelen als onderwijsprofessional. Paradoxaal is ook de titel van een nieuwe documentaire over onderwijs: Onder druk(t)! Onder druk wordt iemand onderdrukt. En wat doet het met jouw ziel en jouw hart als ze onder druk wordt ingedrukt? Of wel, hoe kom jij onder deze druk uit? Kun je dat alleen, of heb je daar

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De moeilijke groep

Een schooljaar eerder werd er geworsteld. Was het de stamgroep die op momenten de voelbare onmacht van de stamgroepleider soms zichtbaar spiegelde. Een congruente pedagogische basishouding is onontbeerlijk voor een onderwijsprofessional. En wanneer precies op die laag nog iets zit dat nog niet of te weinig aangeraakt is, bestaat er de kans dat je geraakt wordt. Kinderen voelen namelijk haarfijn aan als er iets (voor hen) onbetrouwbaar is. Het leek de leiding van de school dus goed om tijdelijk een pas op de plaats te nemen. En zo geschiedde. Binnen het team werd er wat gewisseld en het schooljaar werd

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Gebruiksaanwijzing

Het was Rik Kuiper die in 2021 de rubriek ‘Die ene leerling’ had in de Volkskrant. Wekelijks bracht hij een verhaal uit van leerkrachten, docenten en hoogleraren over de leerling die hun kijk op de wereld voor altijd veranderde. Met deze ondertitel bracht hij ook het boek uit. In mei mocht ik mijn verhaal doen over Willem, van wie ik graag de gebruiksaanwijzing had willen kennen. Of misschien wel samen gemaakt. En, waardoor ik na zijn dood nooit meer een handelingsplan geschreven heb vanuit een medisch model. Mijn verhaal: ‘Ik ben toch maar iedereen tot last. Dat schreef Willem in

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Persoonlijkheid lángs de meetlat

Als team doen we een collectieve post-HBO-opleiding. Drie jaar lang samen ons onderwijsconcept onderzoeken, ontwikkelen en stevig wegzetten. Dat dit collectief gebeurt, is goud! Veel dat misgaat in het onderwijs heeft te maken met communicatie, begrip en afstemmen. Door samen het onderwijsconcept inhoudelijk vorm te geven leren we elkaar kennen, leren we dezelfde taal te spreken en leren we verschillende perspectieven in te nemen waar dat nodig is om uiteindelijk ten dienste te kunnen staan van de ontwikkeling van onze kinderen. De aftrap van de middag is een wat uitgebreidere check-in. Het is zomervakantie geweest. Deze opleidingsmiddag vindt direct plaats de

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De school in de gemeenschap

‘Het kan verkeeren,’ zo luidt de lijfspreuk van de Amsterdamse dichter G.A. Bredero. Wie mij langer kent weet dat ik ooit op een school werkte met diezelfde naam. Weet dat ik er hard en met hart zwoegde. Worstelde regelmatig. Ontslag nam en op reis ging. Op zoek naar de essentie onderwijs en opvoeding. Toen. En verkeren kan het. Want ineens ben je (lees: ik) onderdeel van een documentaire!? Realistische feiten over de PACT-aanpak, acroniem voor People Acting in Community Together, worden in beeld vastgelegd. Waaronder onze school in samenwerking met alle partijen rondom de ontwikkeling van kinderen uit de buurt. Precies dat

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Gewoon die eerste schooldag

Zo’n eerste schooldag van het schooljaar. Er weer fris tegenaan. Met volle moed. Nou ja… Ook er weer direct vol in. Nog even los van de schoolsluiting en zomervakantie. Het verstaan van kinderen vandaag de uitdaging. Dus hen leren de taal te geven om zichzelf te kunnen uiten en ondersteunend zijn aan wat collega’s hierin nodig hebben. Collega’s leren het andere perspectief in te nemen, door: nieuwsgierig te zijn, open te staan en te verwonderen. Door de juiste (door)vraag te stellen op het juiste moment. Confronteren soms ook dus, wanneer nodig. Zeker als het oordeel om voorrang vecht. Waar begrijpen het heeft.

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

Niets praktischer dan een goede theorie

Het schijnt wijlen Martinus J. Langeveld, één van Neerlands grootste pedagogen te zijn geweest die dit gezegd zou hebben. Al kan het ook zomaar Kurt Lewin, de sociaal psycholoog zijn geweest. Maar met zo’n quote kan de dag eigenlijk al niet beter beginnen. Want vandaag is het zover: de presentatie voor het team. Bouwen aan inclusief onderwijs kan natuurlijk niet zonder dat er wordt gewerkt aan ‘de terugkeer van de pedagogiek’! Een sterk pedagogisch fundament als basis van waaruit we werken. Met een stapel boeken onder mijn ene arm en foto’s en platen van inspirerende leeromgevingen onder de andere arm

Lees meer »
Onderwijs
Ronald Heidanus

De barricade op

Mensen die mij kennen weten dat ik een fervent voorstander ben van inclusief onderwijs. Dat heeft vele complexe redenen; mijn eigen biografie, jarenlange praktijkervaring binnen de clusters drie en vier van het (voortgezet) speciaal onderwijs, een onderwijsreis Scandinavië en kennis die ik heb opgedaan uit alle (wetenschappelijke) literatuur. Door al deze verschillende perspectieven kan ik niet anders meer, dan dat het belang van (culturele en sociale) diversiteit serieus nemen. Sterker, niet alleen in het onderwijs zet ik grote vraagtekens bij ons huidige sociale systeem. Het grootste vraagteken zet ik misschien wel op de vraag of dit huidige (onderwijs)systeem wel passend is voor

Lees meer »